توکن چیست؟ معرفی انواع توکن

توکن چیست؟

توکن در لغت به معنی نشانه است. در عرصه رمزارزها نیز از کلمه Token عنوان یک نشان دیجیتالی از یک پروژه تازه‌کار استفاده می‌شود. توکن یک ارز رمزنگاری شده یا ارز دیجیتال است که بلاک چین مستقل خود را ندارد و در واقع به شبکه های دیگری مانند اتریوم، بایننس چین، ایاس و تزوس منتقل می شود.امروزه در دنیای ارزهای دیجیتال توکن‌های زیادی بر بستر کوین‌های مختلف به‌وجود آمده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به توکن‌های به‌وجود آمده روی بستر بلاکچین اتریوم اشاره کرد.

کوین چیست؟

به طور خلاصه اصطلاح کوین برای رمز ارزی به کار می‌رود که در بلاک چین مخصوص به خود فعالیت می‌کند. از معروف‌ترین کوین‌ها می‌توان به بیت‌کوین، لایت‌کوین و اتر اشاره کرد. بیشتر کوین‌های دیجیتالی درست مانند کوین‌های فیزیکی (پول کاغذی) استفاده می‌شود. یعنی از کوین‌ها همانند پول‌هایتان در حساب‌های بانکی استفاده می‌کنید، مانند: نقل و انتقالات مالی، خرید کالا، پس‌اندازکردن، یا سرمایه‌گذاری. برای درک بهتر این امر به چند مثال زیر توجه کنید:

از بیت‌کوین می‌توان عنوان یک روش پرداختی برای خرید کالاهای متفاوت استفاده کرد. شما می‌توانید با پس‌انداز بیت‌کوین خود، در صورت لزوم آن را به ارزهای دیجیتالی، پول نقد و یا کالا تبدیل کنید. به هر نوع کالایی می‌توان یک قیمت، براساس بیت‌کوین نسبت داد. مثل یک کالای یک دلاری 0.001 BTC است.

پس تا اینجا متوجه شدیم که بیت‌کوین همه جوانب پول فیزیکی را دارد و عموم مانند پول فیزیکی استفاده می‌شود. با این حال کوین‌های بسیاری موجود است که علاوه‌بر کاربردی مانند پول، فواید دیگری نیز دارند.

نمونه‌هایی از کوین‌های معروف عبارت است از: Bitcoin. Ethereum. Ripple. Bitcoin Cash. Cardano. Monero. Litecoin. NEO. 

تفاوت توکن و کوین

حال بزرگ‌ترین تفاوت توکن با کوین این است که توکن‌ها بر روی بلاک چین سایر کوین‌ها ساخته می‌شود. جالب است بدانید، پلتفرم‌هایی مانند اتریوم، نئو و لیسک (lisk) با ساختن قراردادهای هوشمند، این امکان را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کنند تا Tokenهای خود را با استفاده از این قراردادها بر روی بلاک چین‌های نام‌برده انتشار دهند. توکن‌هایی که بر روی پلتفرم اتریوم ساخته می‌شود، توکن‌های ERC20 و توکن‌هایی که بر روی بستر NEO ساخته می‌شود، NEP5 نام دارد.

پس طور خلاصه، برخلاف کوین‌ها، هر شخصی می‌تواند Tokenمخصوص به خود را بسازد و آن را راحتی انتشار دهد. از نظر فنی، ساخت و توسعه یک توکن برای افرادی که برنامه‌نویسی را در حد ابتدایی می‌دانند، بسیار ساده است. با این حال به خاطر داشته باشید که برای توسعه یک توکن بر روی بلاک چین، توسعه‌دهندگان باید برای تایید Tokenخود در شبکه، کوین بومی آن بلاک چین را به ماینرها بپردازند. برای مثال اگر فردی بخواهد توکن خود را در شبکه اتریوم انتشار دهد، باید با ماینرها مقداری ETH را برای تایید تراکنش‌های توکن خود به شبکه پرداخت کند.

از دیگر تفاوت‌های کوین و توکن باید گفت کوین‌ها، ارزهایی است که می‌توان از آن‌ها برای خرید و فروش استفاده کرد. این روزها فقط شیوه‌ای از پرداخت است. اما توکن ها می‌تواند بیانگر سهم یک شرکت باشد و دسترسی به محصول یا خدمات خاص و بسیاری از کارکردهای دیگر را فراهم کند.

شما می‌توانید یک توکن را با یک کوین خریداری کنید. اما برعکس آن امکان‌پذیر نیست. کوین‌ها طور مستقل عمل می‌کنند. درحالی‌که توکن‌ها تنها برای یک پروژه خاص کاربرد دارند. برای مثال، «بلیط یک کنسرت» یک Token است که شما در ‌زمان و مکانی خاص از آن استفاده می‌کنید. شما نمی‌توانید به رستوران بروید و صورت‌حساب خود را با بلیط کنسرت پرداخت کنید. این بلیط فقط در سالن کنسرت ارزش دارد.

معایب توکن

ساخت توکن در اتریوم، از روی دستورالعمل‌های موجود در اینترنت، ده دقیقه بیشتر زمان نمی‌برد. بعد از ساخت توکن، می‌توانید آن را با پرداخت مقداری اتریوم به روی شبکه اتریوم منتقل کنید. همین سادگی ساخت Token، باعث شده است تا بیش از نود درصد توکن‌ها بی‌مصرف و ابزاری برای پرکردن جیب طراحان آن باشد.

تنها در یک نمونه در سال 2017، بازار ارزهای دیجیتال با عرضه اولیه توکن‌های مختلفی رورو شد.  تنها در ژوئن 2017، بیش از دویست میلیارد دلار پول به حساب توکن‌های عرضه اولیه رفت. با این همه طور متوسط نرخ بازگشت سرمایه در بازار، زیر هشتاد و هفت درصد بود. بسیاری از توکن‌های آن سال فراموش شدند و حتی به قیمت عرضه اولیه خود نرسیدند.

ساخت توکن چه فایده‌ای دارد؟

همانطور که گفته شد توسعه‌دهندگان توکن‌ها می‌توانند رمزارز خود را بر روی بلاک چین‌های دیگر انتشار دهند. این بدان معنی است که با این کار در وقت توسعه‌دهندگان صرفه‌جویی می‌شود. همچنین دلیل معتبربودن بلاک چین‌های بزرگ، مشکلات امنیتی کمتری توکن‌های جوان را تهدید می‌کند. فایده دوم ساخت Tokenبر بسترهای بلاک چین این است که برای ساخت یک پلتفرم بلاک چینی جدید، توسعه‌دهندگان باید تعداد بسیاری دستگاه ماینر جمع کنند تا اعتبارسنجی تراکنش‌ها ممکن شود. بدیهی است برای ساخت یک بلاک چین قوی، دستگاه‌های ماینر بسیاری لازم است. بنابراین از نظر مالی نیز توسعه توکن‌ها بر روی سایر پلتفرم‌ها امری منطقی است.

انواع توکن ها

در فوریه سال 2018، مقامات مالی کشور سوئیس (FINMA) طی انتشار دستورالعملی مبنی‌بر شیوه استفاده از رمزارزها، انواع مختلفی از توکن ها را نیز بررسی کردند.

توکن‌های امنیتی (security ns)

توکن های امنیتی یا همان STO ها، در واقع ICO هایی است که از نظر قانونی بررسی شده است و قوانین اوراق بهادار سنتی برای آن‌ها صادق است. در واقع علاوه‌بر امکان خریداری محصولات و خدمات با این Tokenها، با نگهداری آن‌ها می‌توان انتظار بازده سرمایه‌گذاری و کسب سود نیز داشت. همین ویژگی سبب شده است برخی از فعالان بازار و همچنین کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا (SEC) آن‌ها را عنوان اوراق بهادار طبقه‌بندی کنند.

توکن‌های سهامی (equity tokens)

چنانچه Token ایجادشده در یک بلاک چین را یک کمپانی ایجاد کرده باشد و یا سهامی از یک شرکت باشد، به آن توکن equity گفته می‌شود. هرچند در حال حاضر کمپانی‌ها از صدور چنین ICO هایی برای فروش سهام خود، پرهیز می‌کنند. زیرا قوانین و مقررات بسیاری را باید پشت سر بگذارند و به همین دلیل این توکن ها بیشتر عنوان یک مفهوم تئوری وجود دارند.

توکن‌های ابزاری (utility tokens)

به توکن‌های ابزاری، توکن‌های کاربردی نیز گفته می‌شود. زیرا این ICOها درواقع منظور دسترسی کاربران به یک کالا و یا سرویس صادر می‌شود. امروزه اغلب توکن های موجود در بازار توکن‌های کاربردی است. مثل توکن لینک (Link) یک Token کاربردی است که افراد می‌توانند با آن، هزینه خدمات پلتفرم chainlink و یا Bat و Iota را پرداخت کنند.

توکن‌های حاکمیتی یا گاورننس (Governance)

این Token، ارز دیجیتالی است که دارنده آن می‌تواند با آن در تصمیم‌گیری‌ها و رای‌گیری‌ها برای آینده یک سیستم یا شبکه نقش داشته باشد. برای نمونه، توکن یونی‌سواپ (Uniswap) یک توکن حاکمیتی است که دارنده آن می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های مهم این صرافی غیرمتمرکز حق رای داشته باشد. Tokenهای حاکمیتی بیشتر اوقات در طبقه توکن‌های کاربردی جای می‌گیرند و این یعنی یک توکن حاکمیتی می‌تواند توکن کاربردی هم باشد.

معرفی توکن‌های موفق

شبکه چین‌لینک با توکن (Link)

چین‌لینک (Chainlink) پلتفرمی است که می‌کوشد فاصله بین قراردادهای هوشمند در شبکه بلاک چین و نرم‌افزارهای دنیای واقعی را ـ که عموم خارج از بلاک چین قرار دارد ـ از بین ببرد. این رمزارز از «اوراکل‌ها» برای امکان تایید و انتقال دیتاهای خارج از بلاک چین به درون قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند. جذابیت این پروژه در آنجاست که قبل امکان وارد کردن اطلاعات خارج از شبکه بلاک چین به قراردادهای هوشمند وجود نداشت و این موضوع باعث می‌شد تا امکان استفاده از قراردادهای هوشمند در امور روزمره میسر نباشد. 

چین‌لینک با استفاده از اوراکل‌ها توانسته تاحد بسیاری این مشکل را حل کند. با استفاده از ChainLink می‌توان اطلاعات شبکه بانکی وAPI ها را به قراردادهای هوشمند وارد کرد. LINK توکن این ارز دیجیتال است که برای پرداخت هزینه خدمات در شبکه استفاده می‌شود. این شبکه غیرمتمرکز را سرگئی نظروف (Sergey Nazarov) و استیو الیس (Steve Ellis) ساخته‌اند. این شرکت در عرضه اولیه خود یک میلیارد توکن لینک عرضه کرد که بیش از سی میلیون دلار سرمایه برای آن به ارمغان آورد. رشد این پروژه از سال گذشته طور مداوم درحال افزایش است. طوری که در اول ژانویه 2020 ارزش این Tokenمعادل 1.76 دلار بوده است و در تاریخ 15 سپتامبر 2020 به 12.1 دلار رسید. به باور بسیاری چین‌لینک می‌تواند یکی از رهبران آینده بازار باشد.

پلتفرم Yearn finance با توکن (YFI)

یرن فایننس یک پلتفرم دیفای است و YFI توکن بومی این پلتفرم است. این Token از توکن‌های حاکمیتی است و به کاربران حق تصمیم‌گیری می‌دهد. سی هزار عدد از این توکن موجود است و قیمت آن در آگوست سال 2020 به بالاترین حد خود رسید و رشد سیصد درصدی را تجربه کرد و قیمت آن به 39306 دلار افزایش یافت. همچنین یرن فایننس با توزیع Token کامپوند، علاقه کاربران را به سرمایه‌گذاری و کشت سود افزایش داده است.

هدف اصلی یرن فایننس این است که چندین اپلیکیشن مالی غیرمتمرکز را در یک محیط کاربری مستقیم و پویا گرد هم آورد تا بین تریدرهای فعال و امور مالی غیرمتمرکز، یک پل ارتباطی برقرار کند و به این شیوه تریدرها تجربیات خود را در اختیار یکدیگر قرار دهند. یرن فایننس به بیت‌کوین فضای دیفای مشهور است. آقای آندره کرونژ قصد دارد در آینده کارهای بیشتری روی این رمزارز دیجیتال انجام دهد و یرن را به ایمن‌ترین پروتکل دیفای بدل کند. او می‌گوید: «من همانطور که اولین فردی بودم که دارایی‌ام را در فایننس قرار دادم، آخرین نفری هم خواهم بود که آن را خارج خواهم کرد». این سخن آقای کرونژ بیانگر اطمینانی است که به آینده این ارز دارد.

پروتکل Aave و توکن LEND

پروتکل Aave یک پروتکل وام‌دهی در حوزه مالی غیرمتمرکز یا دیفای است.Aave به کاربران خود اجازه می‌دهد تا از پروتکل متن باز و غیروابسته خود برای ایجاد بازارهای پول استفاده کنند.LEND توکن اصلی Aave است که استاندارد ERC20 دارد و تعداد کلی تولیدشده آن در حدود یک میلیارد و سیصد میلیون است. علت شهرت بیشتر این پروتکل خاطر استخرهای وام‌دهی آن و همچنین وام‌های فلش آن است که امکان وام‌گیری بدون وثیقه را برای کاربران ممکن کرده است. 

قیمت توکنLEND در تاریخ یک ژانویه 2020 معادل 0.016 دلار بوده و در 15 سپتامبر 2020 به 0.655 دلار افزایش یافته است.

پروتکل کامپوند (Compound) و توکن آن (COMP)

پروتکل محبوب کامپوند برای وام‌دهی و وام‌گیری در دیفای ایجاد شده است. کامپوند درواقع با استفاده از قراردادهای هوشمند اتریوم، مشکل اعتماد بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده را شیوه‌ای کامل غیرمتمرکز حل کرده است. توکن COMP یک توکن، با استاندارد ERC20 است که در پروتکل کامپوند نقش حاکمیتی دارد. دارندگان توکن COMP درواقع نمایندگان این پروتکل هستند که درباره آن بحث و تبادل نظر می‌کنند و پیشنهاد و رای می‌دهند. قیمت این Token نیز در سال 2020 رشد تامل‌برانگیزی داشته است و از حدود هشتاد دلار در ماه ژوئن به بیش از صد و هفتاد دلار در ماه سپتامبر رسیده است.