آلت کوین چیست؟ و چگونه کار می کند؟

در سپتامبر ۲۰۲۱، بیت کوین بیش از هفتاد درصد از ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داد. شکی نیست که بیت کوین یک ارز دیجیتال بسیار محبوب است، اما تنها راه برای کسب درآمد از طریق سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها نیست. آلت کوین ها به عنوان ارزهای جایگزین، همچنان بخش متنوع و فعال بازار ارزهای دیجیتال را در اختیار دارند. آن‌چه آلت‌ کوین ها را ارزشمند می‌سازد، عملکرد آن‌هاست که در مجموع  فراتر از عملکرد بیت کوین است.

آلت کوین چیست؟

به صورت کلی به تمامی ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده‌ای که پس از موفقیت بیت‌ کوین معرفی شده‌اند آلت‌ کوین‌ (AltCoin) گفته می‌شود. آلت‌کوین ها به عنوان هر ارز دیجیتالی به جز بیت کوین (BTC) تعریف می شوند. با این حال، برخی  آلت‌کوین ها را هر ارز دیجیتالی غیر از بیت کوین و اتریوم (ETH) می‌دانند زیرا اکثر ارزهای دیجیتال از یکی از این دو مشتق شده‌اند.

Altcoin تركيبی از دو کلمه‌ی “Alternative” و “Coin، به معنای سکه‌ی جایگزین است. اولین آلت‌ کوین به نام نیم‌کوین (NameCoin) با نماد NMC و بر اساس کدهای بیت کوین در آوریل ۲۰۱۱ عرضه شد و تا به امروز هزاران ارز دیجیتال دیگر به آن اضافه شده‌اند. نیم کوین به دلیل نشان دادن فضای موجود برای رشد بازار کریپتو، جایگاه مهمی در تاریخ این صنعت دارد. بلاکچین‌های امروزی نیز قادر به اجرای صدها آلت‌کوین و به اصطلاح سوخت‌رسانی به پروژه‌های رمزارز با قوانین و مکانیزم‌های منحصربه‌فرد هستند.

اهداف آلت کوین ها

هدف از شکل گیری و توسعه‌ی آلت‌کوین ها چیست؟ هدف اولین آلت‌کوین‌های بازار بهبود جنبه‌های بیت کوین نظیر سرعت تراکنش‌ها یا کارایی انرژی بود. اما آلت‌کوین‌های جدیدتر بسته به هدف توسعه‌دهندگانشان، اهداف متفاوتی را دنبال می‌کند. از آنجایی که کل آلت‌کوین‌ها بخش بزرگی از بازار را تشکیل می‌دهند و امروزه بیش از یک میلیارد دلار ارزش دارند، سرمایه گذاران حوزه کریپتو نیز باید نحوه کارشان را درک کنند.

تفاوت آلت کوین و بیت کوین

• بیت کوین قدیمی‌ترین رمز ارز بازار است. این ارز دیجیتال در سال 2009 عرضه شد، اما اولین آلت کوین کار خود را در سال 2011 آغاز کرد.
• به‌غیر از استیبل کوین‌ها، آلت‌کوین‌ها ریسک و پاداش بالاتری به‌عنوان یک سرمایه گذاری کریپتویی دارند. با اینکه بیت کوین نوسان قیمت دارد، اما رهبر بازار است و تا به امروز ثبات ارزش نسبتا خوبی به‌دست آورده است. آلت‌کوین‌ها جای رشدی بیشتری دارند، اما شانس شکستشان هم به مراتب بالاتر است.
• آلت‌کوین‌ها پیشرفته‌ترند. این ارزها به‌خاطر تولد بعد از بیت کوین، فناوری آن را بهبود داده‌اند.
• از نظر سرعت و هزینه تراکنش، بسیاری از آلت‌کوین‌ها برتر از بیت کوین هستند.

آلت ‌کوین ها چگونه کار می‌کنند؟

برای درک نحوه کار آلت ‌کوین ‌ها، بهتر است ابتدا با فناوری بلاک چین آشنا شویم. شبکه بلاک چین یک دفتر کل توزیع‌شده است که داده‌هایی مانند تراکنش‌های رمز ارزی، مالکیت NFTها و قراردادهای هوشمند حوزه امور مالی غیر متمرکز (دیفای) را در خودش ذخیره می‌کند. به این دفتر کل عموما «چین (Chain) یا زنجیره» متشکل از «بلاک» داده می‌گویند که پیش از اضافه شدن بلاک‌های جدید به دفتر کل، از آن برای اعتبارسنجی داده‌های جدید استفاده می‌شود.

شبکه‌ای که بیت کوین روی آن کار می‌کند، به‌خاطر عدم تمرکز، عدم نیاز به اعتماد و پرداخت همتابه‌همتای خود که بدون نیاز به یک حاکمیت یا موجودیت مرکزی تسهیل‌کننده تراکنش‌ها فعالیت دارد، بسیار پیشگامانه است.

آلت‌کوین ها نیز دقیقا همان فرضیه مشابه بیت کوین را دارند: فعالیت با استفاده از تکنولوژی بلاک چین. با این وجود، برخی از آلت‌کوین ها به رفع نقایص بیت کوین یا دستیابی به اهداف والاتر پرداخته‌اند. مثلا، لایت کوین (LTC) به‌عنوان «نسخه سبک‌تر بیت کوین» توسط یکی از مهندسان سابق گوگل به نام چارلی لی (Charlie Lee) توسعه داده شده است.

فورک (Fork) چیست؟

فورک به آپدیت و به‌روزرسانی در پروتکل شبکه (یعنی نرم‌افزار متن بازی که بلاک چین روی آن در حال اجراست) اطلاق می‌شود. دو نوع فورک داریم: هارد فورک (Hard Fork) و سافت فورک (Soft Fork).

سافت فورک یک آپگرید جزئی در نرم‌افزار شبکه است و غالبا برای کاربران تفاوت آنچنانی ایجاد نمی‌کند. اما هارد فورک یک به‌روزرسانی بزرگ در شبکه است که به آپدیت نرم‌افزار کاربران یا ماینرها به آخرین نسخه جهت ادامه ماینینگ نیاز دارد. در صورتی که توسعه‌دهندگان از مسیر حرکت شبکه بلاک چینی رضایت نداشته باشند، می‌توانند زنجیره را هارد فورک کرده و کوین جدیدی ایجاد کنند. از سال 2009 تا کنون، بیت کوین شاهد 400 هاردفورک بوده است. بیت کوین کش (BCH)، بیت کوین اس وی (BSV) و دش (DASH) از جمله فورک‌های بیشتر شناخته‌شده بیت کوین هستند.

انواع آلت‌ کوین

آلت‌کوین به انواع مختلفی از جمله استیبل کوین، کوین‌های مبتنی بر استخراج، کوین‌های مبتنی بر استیکینگ، میم کوین‌ها و توکن‌های حاکمیتی یا گاورننس (Governance) یا حاکمیتی تقسیم‌بندی می‌شود. نوع آلت‌کوین‌ها به نحوه کار و هدف‌شان آن بستگی دارد. برخی آلت‌کوین‌ها از مکانیسم‌های اجماع متفاوتی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و باز کردن بلاک‌های جدید استفاده می‌کنند و با ارائه ویژگی ها یا اهداف جدیدی که به همراه دارند، خود را از بیت کوین و اتریوم متمایز می‌سازند به گونه‌ای که در نگاه مخاطب، خارج از دسته‌بندی‌ آلت‌کوین‌ها هستند. اکثر آلت‌کوین ها توسط توسعه‌دهندگانی طراحی و منتشر می‌شوند که دیدگاه و اهداف مختلفی از معرفی ارز دیجیتال خود را دنبال می‌کنند. به صورت کلی دسته‌بندی آلت‌کوین ها به شرح زیر است:

استیبل کوین ها

استیبل کوین‌ها یا کوین‌های باثبات رمز ارزهایی هستند که برای پیگیری قیمت یک دارایی دیگر طراحی شده‌اند. اکثر استیبل کوین‌های بزرگ بازار به دلار آمریکا گره خورده‌اند و هدفشان پیروی از ارزش این ارز فیات است. با نوسان قیمت‌ها، صادرکننده استیبل کوین‌ها در جهت اصلاح آن قدم برمی‌دارند.

از آنجایی که استیبل کوین‌ها برای حفظ و ثبات ارزش طراحی شده‌اند، غالبا به‌عنوان یک گزینه برای سرمایه گذاری انتخاب نمی‌شوند. در عوض، افراد از این نوع رمز ارزها برای پس‌انداز یا انتقال پول استفاده می‌کنند. البته راه‌هایی مانند وام‌دهی از طریق یک سری از پروتکل‌های خاص برای کسب سود از استیبل کوین‌ها هم وجود دارد.

از جمله استیبل کوین‌های معروف بازار می‌توان به تتر (USDT)، یو اس دی کوین (USDC)، دای (DAI)، بایننس یو اس دی (Binance USD)، ترا یو اس دی (TerraUSD با نماد UST) و ترو یو اس دی (Trus USD با نماد TUSD) اشاره کرد.

آلت‌ کوین های مبتنی بر استخراج

این نوع از رمز ارزها از فرآیندی به نام ماینینگ یا همان استخراج برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و اضافه شدن کوین‌های بیشتر به عرضه در گردش استفاده می‌کنند. ماینرها با استفاده از دستگاه‌های خود به حل معادلات ریاضی می‌پردازند. عموما، اولین ماینری که جواب درستی برای این معادله به‌دست آورد، حق تایید بلاکی از تراکنش‌ها را دارد و در عوض، رمز ارز شبکه را پاداش می‌گیرد.

آلت ‌کوین های مبتنی بر استیکینگ

این نوع رمز ارزها از فرآیندی به نام استیکینگ (Staking) برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. در این روش، هولدرهای یک ارز دیجیتال مبتنی بر استیکینگ می‌توانند به استیک کردن کوین‌های خود اقدام کرده و آن‌ها را برای پردازش تراکنش‌ها در شبکه نگه دارند. پروتکل بلاک چینی مربوطه نیز به صورت تصادفی مشارکت‌کنندگان در این پروسه را برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها انتخاب می‌کند. در عوض، این افراد پاداش دریافت می‌کنند.

یکی از اولین آلت‌کوین های بازار به نام پیرکوین (Peercoin) با نماد PPC، اولین رمز ارزی بود که مفهوم استیکینگ را معرفی کرد. با اینکه پیر کوین نتوانست به یک اسم ماندگار در تاریخ تبدیل شود، اما روش استیکینگ به‌خاطر کارایی انرژی بیشتر نسبت به ماینینگ محبوبیت یافته است. از جمله آلت‌کوین های محبوب مبتنی بر فرآیند استیکینگ شامل اتریوم 2، الگورند (ALGO) و کازموس (ATOM) هستند.

آلت‌ کوین حاکمیتی

توکن‌های حاکمیتی یا گاورننس (Governance) نوعی رمز ارز هستند که حق رای‌دهی با هدف کمک به شکل‌گیری آینده یک پروژه را به هولدرهای خود می‌دهند. در اکثر مواقع، این توکن‌ها امکان ساخت و رای‌دهی به پروپوزال‌های مربوط به یک ارز دیجیتال را فراهم می‌کنند. از آنجایی که تمام هولدرها حق نظردهی دارند و تصمیمات توسط یک نهاد مرکزی گرفته نمی‌شود، این امر باعث تمرکززدایی خواهد شد.

میم کوین‌ها

نوع دیگری از آلت‌کوین ها که احتمالا اخیرا نام آن‌ها را زیاد شنیده‌اید، میم کوین (Meme Coin) نام دارد. ميم کوین‌ها الهام‌گرفته از تصاویر وایرال شبکه‌های اجتماعی هستند. این نوع از رمز ارزها به نسبت دیگر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم نوسان قیمت بیشتری داشته و غالبا هم هدف خاصی را دنبال نمی‌کنند.

علت این است که ارزش میم کوین‌ها بیشتر از جامعه‌شان حاصل می‌شود تا فاندامنتال و یک بنیاد قوی. یعنی با به‌راه افتادن موج بزرگی از تبلیغات نسبت به یک میم کوین، افراد زیادی (که البته اکثرا تازه‌کار هستند)، بدون مطالعه و شناخت پروژه و صرفا هیجان بازار به خرید آن روی آورده و باعث افزایش قیمت آن می‌شوند. در مقابل، برخی از افراد پشت‌پرده این نوع پروژه‌ها که البته غالبا سازندگانشان هستند، در قیمت‌ها بالا به فروش دارایی‌هی خود اقدام کرده و باعث سقوط سنگین قیمت پروژه می‌شوند.

در ادامه سعی کرده‌ایم سه آلت‌کوین معروف و محبوب میان معامله گران را معرفی کنیم و به شرح مختصری از هر یک بپردازیم:

کاردانو (Cardano ADA)

کاردانو یک آلت کوین رمزنگاری شده است که با رویکردی مبتنی بر تحقیق و تحلیل توسط متخصصان، ریاضیدانان و کارشناسان سابق رمزارز اتریوم ایجاد شده است. اعضای اتریوم پس از اختلاف نظر، با مسیری که اتریوم در پیش گرفته بود، آن را ترک کردند و تنها مدتی بعد به فکر طراحی و معرفی ارز دیگری با عنوان کاردانو گرفتند. این پروژه اولین بار توسط چارلز هاسکینسون، یکی از پنج بنیانگذار اصلی اتریوم مطرح شد.

این گروه تصمیم گرفتند بلاک چین خود را از طریق انواع آزمایش‌ و تحقیقات گسترده تعریف کنند. بنابراین در پشت صحنه‌ی این طرح، بیش از ۹۰ نقشه‌ی مسیر برای آن ترسیم کردند. همین فرآیند دشوار و پیچیده باعث شد  Cardano در میان همتایان خود در PoS و همچنین سایر ارزهای دیجیتال بزرگ متمایز باشد. امروز به کاردانو لقب «قاتل اتریوم» نیز داده می‌شود به این دلیل که از بلاکچین قوی‌تری پشتیبانی می‌کند.

پولکادات (DOT)

پولکادات از دیگر آلت کوین هایی است که امکان همکاری شبکه‌ها، یکی از مهم‌ترین امکانات آن شمرده می‌شود. پروتکل چیده شده در پولکادات، ویژه‌ی اتصال بلاک چین های مجاز طراحی شده است تا این امکان را برای سیستم‌ها فراهم سازد که در جوار یکدیگر، و به صورت همزمان فعالیت پیوسته داشته باشند. مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخش Polkadot زنجیره‌ی رله است که امکان همکاری شبکه‌های مختلف را فراهم ساخته و امکان ایجاد پاراچین یا تعریف بلاک چین های موازی با توکن های بومی را برای استفاده در مواقع خاص میسر می‌سازد.

لایت کوین (LTC)

لایت کوین که در سال ۲۰۱۱ عرضه شد، یکی از اولین ارزهای رمزپایه‌‌ای بود که راه بیت کوین را دنبال می‌کرد و اغلب از آن به عنوان «نقره به طلای بیت کوین» یاد می‌شود. لایت کوین مبتنی بر یک شبکه پرداخت جهانی اوپن سورس یا منبع باز است که توسط هیچ مرجع مرکزی کنترل نمی‌شود و از Scrypt اختصاصی به عنوان یک PoW استفاده می‌کند. PoW یک الگوریتم صحت‌سنجی برای اثبات عمل در حال انجام است به این معنا که تنها می‌تواند با کمک واحدهای پردازش مرکزی درجه مصرف کننده (CPU) رمزگشایی شود. اگر چه عملکرد و زیرساخت لایت کوین ها از بسیاری جهات درست شبیه به بیت کوین است، اما نرخ سریع‌تری در مقایسه با بیت کوین سرعت بهتری در پردازش‌ داده ها دارند که به راحتی قادر است زمان تایید تراکنش را کاهش دهند. در نوامبر سال ۲۰۲۱، ارزش بازار لایت کوین رقمی برابر با ۱۴ میلیارد دلار با ارزش حدودی ۲۰۰ دلار به ازای هر توکن برآورد شد که همین مساله لایت کوین را به هفدهمین ارز دیجیتال با ارزش در جهان تبدیل کرد. در مقایسه با بیت کوین، لایت کوین ها دارای سرعت پردازش بلوک سریعتری (معادل چهار برابر عرضه بیت کوین) هستند. علاوه‌بر این لایت کوین از یک الگوریتم هش متفاوت و اختصاصی به نام Scrypt پیروی می‌کند.

آموزش خرید آلت کوین در ایران

خرید بسیاری از آلت‌کوین ها تنها به چند مرحله فراتر از خرید بیت کوین نیاز دارد. بسیاری از آلت‌کوین ها، اگر نگوییم اکثر آن‌ها، باید با BTC در یکی از صرافی ها جفت شوند.  برای خرید و فروش آلت‌کوین‌ها راه‌های مختلفی از جمله صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز بین‌المللی همچون بایننس، کوکوین، کوین بیس و بسیاری دیگر وجود دارد. اما از آنجایی که استفاده از اکثر این پلتفرم‌ها به‌خاطر تحریم‌ها برای کاربران ایرانی و لزوم احراز هویت دشوار است، پیشنهاد ما به شما استفاده از یک صرافی ایرانی معتبر با کارمزد کم است. با ثبت نام و ایجاد حساب کاربری در یک صرافی آنلاین ارز دیجیتال به راحتی می‌توانید در مقادیر تومانی، به خرید و فروش طیف گسترده‌ای از رمز ارزها بپردازید.

جمع بندی

• واژه آلت‌کوین به هر ارز دیجیتالی غیر از بیت کوین و برای برخی افراد، غیر از اتریوم اشاره دارد.
• بیش از ده‌ها هزار آلت‌کوین در بازار فعلی ارزهای دیجیتال وجود دارد.
• آلت‌کوین ها بسته به این‌ که با چه قصدی طراحی شده اند، کاربردهای متفاوتی دارند.
• پیش‌بینی ارزش آلت‌کوین‌ها و پتانسیل رشد آن‌ها در آینده غیرممکن است، اما اگر بلاک‌چینی که برای هر آلت‌کوین طراحی شده‌ است به طور پیوسته در حال توسعه باشد احتمال تخمین ارزش آلت‌کوین‌ها هم تا حدودی امکان‌پذیرتر خواهد بود.
• عملکرد برخی آلت‌کوین‌ها از بسیاری جهات درست شبیه به بیت کوین است، با این تفاوت که نرخ تولید سریع‌تری در مقایسه با بیت کوین دارند و قادر هستند زمان تایید تراکنش را کاهش دهد.