ارز فیات یا پول بدون پشتوانه چیست؟

ارز فیات در تعریف‌ها عنوان پول بدون پشتوانه معرفی می‌شود. آنچه در بازار فارکس نیز مبادله می‌شود، همین ارزهای فیات است که نسبت به هم مبادله می‌شود. 

اما سؤال این است که ارز فیات واقعا بدون پشتوانه است؟

در جواب این سؤال می‌توان گفت پشتوانه ارز فیات هر کشوری حکومت و دولت و اقتصاد آن کشور است و چیزی که به آن ارزش می‌دهد، مقبولیت عمومی مردم آن کشور است. یعنی اگر اقتصاد و قدرت دولت کشوری در دنیا قوی‌تر شود، باعث می‌شود تا نرخ ارز آن کشور نیز نسبت به ارز سایر کشورها بالاتر رود. درنتیجه دیگر نرخ تبدیل پول به ارز سایر کشورهای جهان یکسان نیست و همواره درحال تغییر است.

مسئله مهم دیگری که به ارز یک کشور معنی می‌دهد، مقبولیت و حمایت عمومی مردم دنیا از آن ارز است. برای مثال اگر مردم جهان همه با هم تصمیم بگیرند که دیگر از دلار برای مبادلات و تجارت خود استفاده نکنند، ارزش دلار در جهان سرعت کاهش می‌یابد. نمونه دیگر در کشور خودمان و بعد از انقلاب اسلامی است. دولت و بانک مرکزی دستور جمع‌آوری پول‌های قدیمی را داد و شکل پول‌های جدید را به بازار ارائه کرد. این مسئله با اقبال عمومی مردم رورو شد. درنتیجه پول‌های جدید جایگزین پول‌های قدیمی و وارد بازار شد. اما اگر مردم پول‌های خود را به بانک مرکزی نمی‌دادند، ماجرا فرق می‌کرد.

چاپ پول بدون پشتوانه و تاثیرات آن بر اقتصاد کشورها

بعد از اینکه پول‌های جهان به فیات تبدیل شد، بانک مرکزی هر کشور بنابر اقتضای شرایط سیاسی و اقتصادی کشور به چاپ پول بدون پشتوانه تصمیم می‌گرفت. اما این چاپ پول تنهایی چیز بدی نیست. برای مثال فرض کنید کشور چین با ایران وارد معامله می‌شود و در ازای خرید نفت از ایران یوان پرداخت می‌کند. کشور ایران نیز در مقابل واردات کالاهای اساسی مثل دسته‌بیل و خلال‌دندان از چین همان یوان‌ها را به چین بازمی‌گرداند.

حال اگر چنین فرض کنیم که دولت چین برای خرید نفت از ایران آن مقدار یوان را چاپ کرده باشد، اگر تولید داخلی چین به اندازه مقدار پول چاپ‌شده برای خرید نفت نباشد ـ که دوباره وارد کشورش شده است ـ این امر باعث تورم شدید در چین خواهد شد. اما می‌بینیم که اینطور نیست. پس یعنی چاپ پول خودی‌خود اقدام بدی هم نیست.

در اینجا پرسشی پیش می‌آید که اگر فرضیه بالا درست باشد، اکنون باید در آمریکا با چاپ بی‌رویه و بدون پشتوانه دلار، تورم بسیار شدید باشد و قیمت‌ها سر به فلک بردارد. ولی می‌بینیم اینطور نیست. دلیل این امر آن است که آمریکا شدت از ورود دلار به کشورش جلوگیری می‌کند. در حال حاضر و سبب مرجع‌بودن دلار عنوان ارز رایج معاملاتی در جهان، مقدار دلارهای موجود در دنیا بسیار بیشتر از صنعت و تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور آمریکاست. 

دولت آمریکا با این کار مرزی بین دلارهای خارجی موجود در دنیا و دلارهای داخل کشورش ایجاد کرده است تا از ایجاد تورم در کشور جلوگیری کند. برای مثال برای ورود دلار به کشور آمریکا باید اظهارنامه پر کنید. در غیر این ‌صورت سرمایه شما ضبط می‌شود و اجازه ورود به آمریکا را نخواهد داشت. این قانون در بسیاری از کشورهای دنیا (غیر از ایران و شرکا) برای جلوگیری از تورم‌های داخلی اعمال می‌شود.

با توجه به این مطلب و چاپ بی‌رویه دلار در آمریکا (ویژه بعد از بحران کرونا)، می‌توان گفت حجم دلارهای موجود در آمریکا بسیار بیشتر از مقدار تولید ناخالص داخلی آمریکاست. درنتیجه دلار آمریکا واقع بدون پشتوانه است. در اینجا ارزهای دیجیتال و در راس آن بیت‌کوین بیشتر به چشم می‌آید.

پشتوانه ارزهای دیجیتال چیست؟

اکنون می‌توان گفت ارزهای دیجیتال نیز ‌مانند دلار آمریکا تا حدی بدون پشتوانه هستند و تنها پشتوانه‌ی آن‌ها مقبولیت و محبوبیت عمومی در دنیاست که به آن‌ها ارزش داده است. زیرا مردم دنیا در طول دوران‌های مختلف نوعی، از اعتماد به دولت‌ها و بانک‌های مرکزی ضررهای بزرگی خورده‌اند.

اما رمزارزی مثل بیت‌کوین سبب ویژگی غیرمتمرکز بودن، شفاف‌بودن و همچنین محدود بودن تعداد آن، هر روز در دنیا طرفداران بیشتری می‌یابد. نوعی می‌توان گفت هرقدر بانک‌های مرکزی دنیا با چاپ پول بدون پشتوانه و بی‌رویه به مردم خیانت می‌کنند، مقبولیت و ارزش وجود ارزهای دیجیتال را در دنیا تقویت می‌کنند.

ممکن است تصور کنید پایه‌های پولی دنیا تغییر نمی‌کند و دلاری که اکنون پایه اصلی پول در دنیاست، همیشه خواهد ماند. اما باید بدانید اینگونه نیست. پیش از دلار، پایه پولی دنیا پوند و پیشتر از آن نیز فلزات گرانبها و طلا بوده است. درنتیجه می‌بینیم که پایه‌های پولی دنیا تغییرپذیر است.

ارزهای دیجیتال با توجه به امکاناتی که در اختیار ما قرار می‌دهند و مزیت غیرمتمرکز بودن و امکان‌ناپذیری تقلب و برتری‌هایی که نسبت به پول‌های فیزیکی دارند، می‌توانند قدرت را از کشورها بگیرند و به افراد جامعه منتقل کنند. در نتیجه در آینده نزدیک، قابلیت بسیاری برای تغییر پایه‌های پولی دنیا خواهند داشت.

حقیقت این است که بیت‌کوین با کارگیری تکنولوژی بلاکچین، مانند نقطه عطفی در نظام اقتصادی و پولی دنیا نقشش را ایفا می‌کند. همانطور که بعد از اختراع برق و واسطه آن اکنون اختراعات و تکنولوژی‌های بسیار پیچیده‌تری را در اختیار داریم. دنیا و تکنولوژی در حال پیشرفت است.

ارزهای دیجیتال نیز یکی از همین تکنولوژی‌هاست که همچنان در حال رشد و توسعه است. تا زمانی که دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به چاپ بی‌رویه پول بدون پشتوانه در دنیا ادامه دهند، بی‌آنکه بدانند، لزوم ایجاد و مقبولیت ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز را بیش‌ازپیش در بین مردم جهان تقویت می‌کنند.

چرا بهتر است در دنیای ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنیم؟

برخلاف ارز فیات و طلا، منابع بیت کوین محدود است و بدون شک در گذر زمان با توجه به اینکه قسمت اعظمی از بیت‌کوین‌ها استخراج شده است، قیمت آن افزایش خواهد یافت. باید بدانید که بازار ارزهای دیجیتال هنوز به بلوغ خود نرسیده است. تازگی و ویژه پس از بحران جهانی کرونا، شرکت‌های بزرگ دنیا برای پشت سر گذاشتن بحران‌های مالی به آن رو کرده‌اند و قانون‌گذاری‌ها در حال شکل‌گیری است و سرمایه‌های بزرگی در حال ورود به این بازار است. با این شرایط، ایجاد موج سوم در بازار ارزهای دیجیتال انتظار می‌رود و طبق پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته تا سال 2030 حجم این بازار بیش از صد برابر افزایش خواهد یافت که می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد فعالین این حوزه داشته باشد.